Regionální produkty Českého ráje

Dlaczego zębatka ma zęby?

Izersko-karkonoska linia kolejowa Tanvald – Kořenov – Harrachov jest najbardziej stromą i jedyną koleją zebatą o normalnym rozstawie torów w Czechach. Dzięki zębatce systemu Abta pociąg na odcinku niespełna 7 kilometrów pomiędzy Tanvaldem (466 m n.p.m.) i Kořenovem (701 m n.p.m.) pokonuje różnicę wysokości wynoszącą 235 metrów! Gąsienice zębate w torowisku znajdują się na trzech najbardziej stromych odcinkach o łącznej długości 4,4 km. Dzięki nim pociągi pokonują największe nachylenie wynoszące aż 58 promili. Dzieje się tak dzięki pomysłowemu systemowi, gdy zębate koła lokomotywy wchodzą w zęby zębatej gąsienicy.

Budowę tej górskiej linii rozpoczęto latem 1902 roku. Konieczne było wydrążenie 4 tuneli, wielu skalnych wcięć oraz zbudowanie kilku mostów. Z Kořenova linia prowadzi przez Izerski wiadukt o wysokości 25 m, esowatym tunelem prowadząc do Harrachova a przez przełęcz Novosvětský průsmyk (886 m n.p.m.) kieruje się do polskiej Szklarskiej Poręby i Jeleniej Góry. Z trasy roztacza się wiele widoków na Góry Izerskie i Karkonosze, w tym najwyższą czeską górę Śnieżkę (1 602 m n.p.m.).

Cała ta kolej została zbudowana w celu połączenia górnośląskiego zagłębia węglowego z przemysłowo rozwiniętym regioniem jabloneckim. Po zębatce jeździły zębate lokomotywy parowe typu 404.0 austriackiej firmy z Floridsdorf, po polskiej stronie zaś zwykłe lokomotywy parowe. Od 1923 roku lokomotywy i szynobusy elektryczne. Najbardziej znanym pojazdem był ET89 Krakonoš (Liczyrzepa/Rübezahl), który do Kořenova (dawniej Grünthal) woził bezpośrednio pociągi pośpieszne aż z Wrocławia. Po 2. wojnie światowej ruch międzynarodowy wstrzymano. W latach sześćdziesiątych przeprowadzono remont linii i z Tanvaldu do Kořenova zaczęły kursować nowe austriackie lokomotywy motorowe T426.0, tzw. Rakušanky (Austriaczki) oraz czeskie szynobusy motorowe typu M240.0 Singrovky. W 1988 zakończono ruch zębaty, Rakušanky zastąpiono nowymi lokomotywami adhezyjnymi (nie korzystającymi z zębatki) typu 743. 

Obecnie kursują tu nowoczesne adhezyjne pojazdy motorowe. 

Po sześćdziesięciopięcioletniej przerwie, wznowiony jest ruch kolejowy z Harrachova do Szklarskiej Poręby Górnej.